Luxemburg (land)

Groussherzogtum Lëtzebuerg
Grand-Duché de Luxembourg
Großherzogtum Luxemburg

Vlagge

Waepen

Baosisgegevens

Officiële landstaele: Luxemburgs, Frans en Duuts

Oôdstad: Luxemburg

Regeriengsvurm: parlementaire, constitutionele monarchie

Staetsoôd: Groôtertog Guillaume

Regeriengsleider: Luc Frieden

Religie: roôms-katholicisme

Oppervlakte: 2.586 km²
(0,6% waeter)

Inweuners: 682.000 (2025)
(264 inw. / km²)

Aore gegevens

Volkslied: Ons Heemecht

Munte: euro (EUR)

UTC: UTC+1
(zeumertied: jaet)

Nationaole feêstdag: 23 juni

Web | Code | Tel. .lu | LUX | +352

Luxemburg, officieêl: Groôtertogdom Luxemburg, is een land in West-Europa. 'Oôdstad is den gelieknaemige stad Luxemburg. 't Land 'eit tegen den 700.000 inweuners op een oppervlakte van bienae 2600 km². Luxemburg grenst an België int westen en noôrden, Duutsland int oôsten en Frankriek int zuuden.

Geograofie

Luxemburg grenst:

int westen en noôrden ant Belgische hewest Wallonië (int westen an den provincie Luxemburg en int noôrden an den provincie Luuk)
int oôsten an den Duutse deêlstaeten Rheinland-Pfalz (Eifelkreis Bitburg-Prüm en Landkreis Trier-Saarburg) en (int zuudoôsten) Saarland (Landkreis Merzig-Wadern)
int zuuden an den Franse rehio Grand Est (departement Meurthe-et-Moselle int zuudwesten en departement Moselle int zuuden).

't Land is 'euvelachtig, de 'oôgste punten komme ruum 500 meter boven zeêniveau. 'Oôgste 'euvels binne den (Op) Kneiff (560 m) en den Buergplaz/Burgplaz (558 m).

Noôrd-Luxemburg 'iet Ösling en leit in de Ardenn'n, Midden- en Zuud-Luxemburg 'iet Gutland of Bon Pays.

Geschiedenisse

In 1815 wier konienk Wullem I der Nederlande ok groôtertog van 't nieuwe Groôtertogdom Luxemburg. In 1839 wier 't westelek, Franstaelige deêl af'esplitst en as provincie Luxemburg deêl van 't nieuwe Konienkriek Belhië. Toe 1890 was Luxemburg in personele unie mee Nederland verbonde, deernae is't ièlemao zelfstandig eworren. In 1914 en 1940 wier Luxemburg deur Duutsland veroverd.

Politiek en bestier

Luxemburg is 'n groôtertogdom en 'n constitutionele monarchie. Da wil zegge da de macht van d'n groôtertog is vasgeleid in d'n grondwet. Meestal eit d'n groôtertog nie zo il vee macht en 'n symbolische functie.

Luxemburg is verdeêld in twaolf kantons en 'onderd gemeênten, waervan twaolf ok steên binne.

Kantons ¹
Nr.	Rehio1	Rehio2	Frans	Duuts	Luxemburgs	Inweuners (2025)	Oppervlak (km²)	Dichteid (inw./km²)	Gem.
1	Gutland	Centraol	Capellen	Capellen	Capellen	56.000	199	279	9
2	Ösling		Clervaux	Clerf	Klierf	22.000	342	64	5
3	Ösling		Diekirch	Diekirch	Dikrech	36.000	205	177	10
4	Gutland	Mullerthal	Echternach	Echternach	Iechternach	21.000	186	111	7
5	Gutland	Minett	Esch-sur-Alzette	Esch an der Alzette	Esch-Uelzecht	195.000	243	804	14
6	Gutland	Moezeldal	Grevenmacher	Grevenmacher	Gréiwemaacher	34.000	211	160	8
7	Gutland	Centraol	Luxembourg	Luxemburg	Lëtzebuerg	211.000	238	883	11
8	Gutland	Centraol	Mersch	Mersch	Miersch	37.000	224	164	10
9	Ösling		Redange	Redingen	Réiden	21.000	267	80	9
10	Gutland	Moezeldal	Remich	Remich	Réimech	25.000	128	192	7
11	Ösling		Vianden	Vianden	Veianen	6.000	79	73	3
12	Ösling		Wiltz	Wiltz	Wolz	20.000	265	75	7
Totael Gutland						579.000 (85%)	1429 (55%)	405	66
Totael Ösling						105.000 (15%)	1158 (45%)	91	34
Totael Luxemburg						682.000	2586	264	100

¹ 'Oôdplekken 'ebben dezelfde naem, bealve bie Capellen (is Mamer).

Parlement

Chamber / Chambre des députés / Abgeordnetenkammer vanof 1945
Partie	2023	2018	2013	2009	2004	1999	1994	1989	1984	1979	1974	1968	1964	1959	1954	1951	1948	1945
CSV	21	21	23	26	24	19	21	22	25	24	18	21	22	21	26	21	22	25
LSAP	11	10	13	13	14	13	17	18	21	14	17	18	21	17	17	19	15	11
DP	14	12	13	9	10	15	12	11	14	15	14	11	6	11	6	8	9	9
ADR	5	4	3	4	5	7	5	4
Déi Gréng	4	9	6	7	7	5	5	4	2
Piratepartei	3	2
Déi Lénk	2	2	2	1		1
KPL								1	2	2	5	6	5	3	3	4	5	5
PSD										2	5
Zwangsrekrutéierten										1
PSI										1
MIP													2
PIE																		1
Totael	60	60	60	60	60	60	60	60	64	59	59	56	56	52	52	52	51	51

Premiers

premier	partie	tied
Émile Reuter	PD	1918 - 1925
Pierre Prüm	PNI	1925 - 1926
Joseph Bech	PD	1926 - 1937
Pierre Dupong	PD / CSV	1937 - 1953
Joseph Bech	CSV	1953 - 1958
Pierre Frieden	CSV	1958 - 1959
Pierre Werner	CSV	1959 - 1974
Gaston Thorn	DP	1974 - 1979
Pierre Werner	CSV	1979 - 1984
Jacques Santer	CSV	1984 - 1995
Jean-Claude Juncker	CSV	1995 - 2013
Xavier Bettel	DP	2013 - 2023
Luc Frieden	CSV	2023 - noe

Luxemburg internationaol

Luxemburg is onder aore lid van de Benelux, d' Europeêse Unie en de NAVO.

Godsdienst

Luxemburg is overwegend christelijk. De leste decennia neemt de onkerkelijkeid evenas in aore Europeêse lan'n toe.

Taelen

De taelen die-a gesproken ore in Luxemburg binne Duuts, Frans en Luxemburgs (Lëtzebuergesch).

Kaerten

Rehio's
Kantons
Gemeênten
Dichteid
Geschiedenisse

Lienks nae buten

Benelux
België — Luxemburg — Nederland

Europa
Lan'n: Albanië \| Andorra \| Armenië \| Aâzerbeidzjan \| België \| Bosnië-Hercegovina \| Bulharije \| Cyprus \| Denemarken \| Duutsland \| Estland \| Finland \| Frankriek \| Georhië \| Griek'nland \| Honharije \| Ierland \| Iesland \| Itâlië \| Kazachstan \| Kosovo \| Kroaotië \| Letland \| Liechenstein \| Litouwen \| Luxemburg \| Malta \| Moldâvië \| Monaco \| Montenehro \| Nederland \| Noôrd-Macedonië \| Noorwegen \| Oekraïne \| Oesteriek \| Poôl'n \| Portuhal \| Roemenië \| Rusland \| San Marino \| Servië \| Slovenië \| Slowakije \| Spanje \| Tsjehhië \| Turkije \| Vaticaânstad \| Vereênigd Konienkriek \| Wit-Rusland \| Zweden \| Zwitserland
Afankelijke hebied'n: Adjara \| Akrotiri en Dhekelia \| Åland \| Azoôr'n \| Eiland Man \| Faeroër \| Gagaoezië \| Guernsey \| Hibraltar \| Jan Mayen \| Jersey \| Krim \| Nachitsjevan \| Nagorno-Karabach \| Spitsberhen
Niet-erkende staeten: Abchazië \| Kosovo \| Noôrd-Cyprus \| Sealand \| Transnistrië \| Zuud-Ossetië
Waerelddeêlen: Afrika - Amerika - Azië - Europa - Oceanië