Sommerdiek

Sommerdiek (Nederlands: Sommelsdijk) is 't groôste durp van Goeree-Overflakkee. D'r weune 7.326 inweuners (2023). Het durp is an Menheerse vast'egroeid. Sommerdiek orende as eênige plekke in het tehenwoordihe Zuud-Olland toet Zeêland, zoas Bommeneê op Schouwen-Duveland wee tot 'Olland 'orende. Het durp heit een mooie ouwe kerreke en de ouwste meule van 't eiland. De haevene van Sommerdiek is een antel jaer geleje dichtgegooid voor de nieuwbouw an de Westplaete. In tegenstellieng tot Menheerse was Sommerdiek altied een landbouwdurp, Menheerse was meer op de visserieje gericht. Sins begin 20e eeuw ligge de tweê durpen zo'n bee'ie an mekaore vast. Nae de herindeêling van 1966 en de bouw van de veugelbuurte is Sommerdiek een bee'ie z'n eige identiteit kwiet'erocht. Het durp heit nog wel altied een eige brandweer. Behalve de Hervormde durpskerreke heit Sommerdiek aok een Hersteld Hervormde Kerreke en de Exoduskerreke, een meer evangelische gemeênte.

Dialect

Ongerstoons verhael is geschreve int dialect van Sommerdiek:

De lesten tied kom ik nie meer zoveul op Flakkee, mien moeder is in april gesturve, ze was 95, en ajje d’r geen vader en moeder meer heit dan gae je d’r toch nie meer zo dikkels nae toe. ‘k Hae nog wel familje op Flakkee mar daer gae je toch niet elke weeke heen. ‘k Haa jule vuuf jaar geleje verteld over m’n moeder. Da ze heel der leven op ’t zaalfde durp geweund heit, in Menheerse, dat dat huus op de koaie veuls te groot wier, ze ging oak slechter loapen en ze strukelde geregeld an over die hoage stoepe. Toen is ze verhuusd naar Dirksland, naar de Vroonlande. Dat ging oak nie meer, ze is nog es verhuusd naer Geldershof, eerst naer een geweune kamer in toen nae de verpleegafdeling.

Dat leste kon ze zelf nie meer zo goed begriepe. ‘k Bin gisteren pas verhuusd, zei ze elken dag. Dat je m’n nog weet te vinden, k’zit hier nog maar net. Ze kon ons nog wel or ammen kwamme, maar vaarder wist ze niet veul meer. M’n vader zou gezeid hae da ze plimpende was. Echt zo’n uitdruksel van m’n vaoder. In as hie zei dat er een plimpende was, dan wisje zeker dat het nie meer goed zou komme.

Ze had ut er wel naer der zin in dat Geldershof. Ze wier buutengeweun verzurgd en ze jerimieerde nooit, ze was d’r op heur menier tevreeë over. Veul spelletjes doeë ’s avonds in de huuskamer. Ze docht dat ’t meer een hotel was. D’r is daer een kaemer zei ze daer kejje zuvvel eten kriege ajje wil, heemaal voor niks. Ze nam wel altied d’r portemonnee mee naer de huuskamer om te kenne betalen. Geregeld an vroeg ze ’t, as ze der brood ophad: hoevel kriejje vammen?

Ik was een keer bie der op visite gunter in die kamer in’t verpleeghuus en toen brocht de zuster een bakje kofje voor dur. Kofje mit melk. Ik za teen die zuster: geef je d’r noe kofje mit melk ? Mien moeder drienkt al heel der leven zwarte koffie. Nee hor zeit de zuster, jou moeder drienkt kofje mit melk. En mien moeder zei het zelf oak: k hoa altied nog kofje mit melk gedronke. En dan laet je dat mar so.

De leste tied dienk ik wel us trug aan die leste jaeren en van de week zat ik te dienken over die kofje mit melk, in toen wist ik het aneens. Wiele hadde zeumerhuusjes in Ouwdurp, t’eerste huusje dat was in het Jonkersteebos in ’54. Een lapje grond kostte haest niks. M’n Opa, dat was een aannemer, die had een directiekeete over, dus dat wier het huusje. In van ’t Rampenfonds hadden men bedden en dekens genog. Dus zo wier dat huusje ingetuugd.

Laeter in ’63 hadden m’n twee huusjes aan de Ouwe Nieuwelandse weg, das tussen Toppershoedje en het Flaauwe werk, op die haogte. ‘k Zae ’t mar voor de Ouddurpers hier. Niet op ‘t Prinsenhof mar langs de weg. Daer neffen was zo’n ouwerwets steetje. Een lapje luchte grond tussen drie van die hoagten, een huusje, een blommentuuntje, moestuun, en een geitje. Breen hieten die mensen, Mina en Eeuwit, in de dochters hieten Krientje en Sjaan. Mar ze zeië geen Krientje, mar Krienie, die leste lettergreep most je inslikke. Dus mun leerden d’r ampersant oak wat ouddurps van. Goa je nae strange? zee Mina dan, ammen naer strand ginge. ’t Waere aerdige mensen, oaltied stonge ze klaer. Ammen ankwamme mit Paesen gieng mien moeder altied eerst naer Breen, die maensen pasten oak zo’n beetje op dat huusje in ze haelde d’r wat groente.

Vrouw Jongejan wijje kofje? was dan teerste wat r gevroge wier. Bejaet zei m’n moeder dan, das goed. Mar ze dee d’r wel een stuitje over voor ze ’t ophad, in toen mina pasjes de kaemer uutging trok ze een vies gezicht. Hoe langer het stoeng hoe dikker dat vel op die kofje wier. Want Geitemelk is toch weer oares as geweune melk. Trug in t’huusje had ze ter nog over, ’t binnen aerdige mensen zee ze, in ik kan d’r nie van buuten om kofje te nemen, mar die mellek, ‘k mo d’r geweun van koake.

Toen mun met Pinksteren weer ankwamme hadden m’n alles uutgepakt en gieng moeder eerst pasjes naer Breen. Vrouw Jongejan wijje kofje zei Mina. Bejaet das goed zei m’n moeder. Mar ik drienke de lesten tied zwarte kofje, da vink veul lekkerder. In zo is ze op d’r 50e jaer zwarte kofje gaen drinke.

Mar dat was ze vergete toen ze 95 wier.