Sraskerke

Liggienge

De durpskerke

De Aerends'oeve

Oôstweg 2

Sraskerke (Nederlands: 's-Heer Arendskerke) is 'n durp in de gemeênte Goes mee 1.690 inweuners in 2023. De eêste vermelding was in 1275 as dochterparochie van 't korte bie gelegen en ouwere durpje Wissekerke. De 'eren Van Schenge bouwden op een plekke ten zuujen van 't dorp een kasteel dat laeter verviel en wivan de steênen wieren gebruukt as diekversteviging. Deze 'eren ao het recht van anwas van al het land tussen Beveland en Walchren. In 1840 hao de gemeênte Sraskerke 258 'uuzen mie 1.713 inweuners, verdeeld over Sraskerke (1.325) en 't Nieuwe Durp (388). De gemeênte wier in 1857 uutgebreid mie de gemeênte Sreinskinders. In 1872 kreeg Sraskerke een station an de Zeêuwse lijn. Dit wier nae d'n oorlog gesloten. Toet an 1970 was Sraskerke een eihe gemeênte; dirnae is het deel dat ten noor'n van de A58 bie de gemeênte Goes gevoegd. In dat deel laege de durpen Sraskerke (inclusief Èndewehe), Sreinskinders en een stikje van 't Lewedurp. Het zuujelijk deel van de gemeênte, met deerin 't Nieuwedurp en het groôtste deel van 't Lewedurp ginge nae de gemeênte Bossele.

Een bekende boerderieje is de Aerends'oeve. Iervan is zelfs een kopie in Madurodam.

Omschrieving uut 1839

De bekende Aerdriekskundige Van der Aa omschrieft Sraskerke in 1839 as volgt: Heer-Arendskerke ('s), gem. op het eil. Zuid-Beveland, prov. Zeeland, arr. Goes, kant. Heinkenszand (3 k. d., 7 m. k., 3 s. d.); palende N. aan de Schenge, O. aan de gem.'s Heer-Hendrikskinderen-en-Wissekerke, Z. W. aan 's Heer-Abtskerke-Sinoutskerke-en-Baarsdorp, Z. aan Heinkenszand, 's Heerenhoek en Borssele, W. aan het Sloe. Deze gem. bestaat uit Oud-'s Heer-Arendskerke; den Oudenpolder-van-'s Heer-Arendskerke, den Ankeverepolder, den Noord-Crayertpolder en den Zuid-Crayertpolder, benevens gedeelten van den Nieuwen-West-Crayertpolder, van den West-Crayertpolder, van den Nieuwe-Crayertpolder, van den Oude-Crayertpolder, van het Oude-Nieuwlandspoldertje en van den Ouden-Zakpolder. Zij bevat het d. 's Heer-Arendskerke of het Oudedorp, benevens het Nieuwedorp, alsmede eenige verstrooid liggende huizen. Deze gem. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 3380 bund;, waaronder 3340 bund. belastbaar land; telt.253 h., bewoond door 319 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 1690 inw., die meest hun bestaan vinden in den landbouw. Ook heeft men er eene meestoof, genaamd Nederland. De Herv,, die hier ongeveer 1050 in getal zijn, behooren voor twee derde gedeelte tot de gem. 's Heer-Arendskerke-en-Baarsdorp, voor een derde gedeelte tot de gem. 's Heerenhoek. De Afgescheidenen, die hier 180 in getal zijn, maken eene gem. uit die door eenen eigen Predikant bediend wordt, en op het Nieuwedorp eene kerk heeft. Van de 460 R. K., die men er aantreft, behooren 400 tot de stat. van 's Heerenhoek, 60 tot die van Heinkenszand. Deze gem. is eene heerl., behoorende tot de Gemeene Ambachten van 's Heer-Arendskerke, Heinkenszand, Ovezand en 's Heerenhoek. Zij is gemeen tusschen onderscheidene deelhebbers, die eenmaal 's jaars in de Maand Junij, te Heinkenszand, eene algemeene vergadering houden. De loopende zaken worden door drie Commissarissen waargenomen. Men heeft in deze gem. twee scholen, welke gezamenlijk gemiddeld door een getal van 120 leerlingen bezocht worden. Het d. 's Heer-Arendskerke of Heer-Arentskerke, ook Heer-Aartskerk gespeld, in den ouden Utrechtschen Blaffert 't Seeraetskerke, en in de wandeling veelal Seeraartskerke en Straatskerke genoemd, ligt 1 u. W. van Goes, ½ u. N. van Heinkenszand, aan den straatweg van Goes naar het Sloe. Het is een der beste dorpen van Zuid-Beveland, en bestaat uit eene lange, breede straat, van den dijk tot aan de kerk, waarover de post- of straatweg verlegd is; de ringstraat rondom de kerk, en de straat naar het oude slot Schenge. Men heeft er eene haven, omtrent het midden der zestiende eeuw, bij de bedijking van 's Heer-Arendskerkepolder, aangelegd, en omtrent 1200 ellen van het dorp verwijderd. Een goed onderhoudene zandweg leidt derwaarts. Deze haven wordt vrij druk bezocht door schepen, welke af- en aanvaren, om de voortbrengselen van den grond, over de Zeeuwsche stroomen, naar andere plaatsen met marktschuiten te vervoeren. De kerk was vóór de Hervorming aan den H. Petrus toegewijd, destijds waren daarin eenige altaren, en aan die altaren onderscheidene vikarijen, als; die van de H. Maagd, van St. Nikolaas, van St. Maarten en van St. Barbara. Zij zoude op het einde der veertiende eeuw, door zekeren Arent, bijgenaamd met den Buik, gesticht zijn. Het is een bekwaam luchtig gebouw zonder orgel. Tegen de kerk staat een dikke toren, die voor de hoogste van geheel Zuid-Beveland wordt gehouden. Er is in deze kerk geen orgel. De dorpschool wordt door een gemiddeld getal van 100 leerlingen bezocht. Voortijds heeft digt bij dit dorp een voortreffelijk kasteel gestaan, zijnde door eenen der Heeren van Schenge gesticht, en daarna ook Schenge genaamd, doch omtrent het midden der vorige eeuw, zijn de fondamenten van dit adell. slot uitgegraven, en tot brikken of zinksteen verkocht, zoo dat er nu niets meer van overig is, dan een boschje binnen de grachten. Dit heeft den 12 september 1828, omstreeks 4 ure in den namiddag, bij het afdrijven van eene zware donderbui zeer veel geleden van eene windhoos, door het nedervallen waarvan niet alleen twintig huizen, behalve eenige schuren, zeer zwaar beschadigd werden, maar ook het Regthuis, dat sedert niet meer is opgebouwd, met een daarnevenstaande gebouw, geheel instortte. Gelukkig kwam niemand bij dezen ramp om het leven. Het wapen dezer gem., bestaat in een veld van goud, beladen met drie palen van sabel (zwart), op het midden van het veld een schild van zilver, met een arend van sabel (zwart).

Stikje in 't dialect van Sraskerke

In Zeeuwsche Volksalmanaken, jaerboekjes die in de negentiende eeuw stikpopulair waere, stae nog a s wat veraelen in t Zeêuws. In de almanak van 1836 (bladzie 172-174) vonde me een mooi stik in t Zuud-Bevelands. t Is een brief die geschreve zou weze deur een boerinne an eur zeune die bie de Zeeuwsche Landelijke Schutterij dient. Onderan stae medegedeeld door den heer J. F. Bosdijk, dus dat za de schriever wè weze. De brief is getêkend op den twellefden juni 1834 op Sraskerke.

Ik kan nie begriepe wat er an schilt da je nie schrieft Kees, mae je bewiest er deur da je afestampt weinig om uus dienkt, want al d are jongers schrieve nog is op zen tied oe ze t zo a stellen; Marien neve ei m ezeit dat zen zeune de tiedienge estierd aa, da je kapot was, maer zo lange as Jet zelfs nie schrieft, gloo k dat t maer leugens bin, want den eenen klist dat en den anderen wee wat aars: ik woau dat de schutters maer afedankt wiere en da je maer tuus kan komme, want de groote daggelden komme noe uut. Je most s an meneer de kapitein vraege of j in de zaedoesttied nie mag overkomme; Ties van de Schoet is ok ier, maer die kon wel vort bluve, want die eit zen anksjes nie veel uutesteke, en k è a tegen Wullemiene ezeid, as je nie tuus komt da k dan de boel slecht gaende kan oue, want de jonksjes kunne nog niks verdiene en ze vrete de ooren van m n oote, en je vader is tegenwoordig meest altied an den draoi en zit eele daegen bie Piertje te zupen en briengt gin rooien duit in uus, en as ik gin aer op men tangen aa, dan aa ik of de guus gin goed meer an ons lief: overlest wou n da k men damaste schabe en gevlamde keuzen, platten Iengelsen oed en men beste pluumkant zou verzetten, maer k è m in zen aeste evloge dat ie wel veertien daegen een blaauwe smoel zal è en noe zal n zen klissen wel van de kasse oue; maer noe eit n zen emstknoppen, broekstikken en gispen verzopen en eit Wullemiene edreigd om der beugeltasse en puntschee te verkoopen, en as n dat doet dan is t misje wel om te sturven en k è gin duit om de kaerne en de gelte dien an stikken is, te laete maeken.

Lies ei over een stuit gekacheld en dat kachel en een verke of twee, za k tot centen maeke want zoo kan k et nie uutoue; -ik ontziee da k de guus een stute sniee, en ze kunne toch ok altied der maege mit gin pataten opproppen. Wullemiene eit alle jaer nog, zoo as je weet, nae de Krunigse mart ewist, maer van t jaer kan dat nie lokke, want zeit dat er nog al een duit anankt, om zo n kurve mit krentebrood, dikke koke, amme, drooge vis en kaes klaer te maeken: noe is d r vrier Klaois kwaed en eit n zaeterdagnacht nie wizze vriee en een zondag nie wizze tusswachten, en noe è k ezeid dat as n zokke streken opankt; dat Wullemiene m dan de deure maer mot geve- en dan kan n mooi een uul vange; noe schei ik er uut mit schrieve, want je weet noe oe of de zaeken in menkare zitte, en ik wou da je mae gauw tuus kwam: je puupuus leit nog altied op d eige plekke daer je t eleid eit, achter de baksjes en schutteltjes op de vooie in de keete: de kleien Jaep eit gister in de ulve elege, omdat ie pujen wou vangel en ik è piene in men oote, zoo stout bin de guus.-

Noe Kees, de groetenis ee, van je vander, en van je zuster Kea, die leit weer in t bedde van de zeune van de smid, en van Kaatje moeie en wees verder gegroet van je moeder

Geboor'n in Sraskerke

• Willem Lodewijk Harthoorn (23 feberwari 1907), beiaardier
• Michiel Zonnevylle (9 juli 1950), politicus

Lienks nae buten

• Plaatsengids
• AlleCijfers