Araobische Revolutie

Uut Wikipedia
Zwart: revolutie; donkerblaeuw: groôtschaelige rellen en veranderiengen in't bewind; lichblaeuw: veranderiengen in't bewind; oranje: groôtschaelige rellen; vuulgeel: kleinschaelige protesten; donkergries: niet-Araobische lan'n mè protesten.

De revoluties in de Araobische wereld (Araobisch الثورات العربية ath-Thawraat al-'arabiyyah 'de Arabische opstand'), ok we Araobische Lente 'enoemd, wazze een holf van revoluties, opstan'n en protesten in de Araobische wereld die-a behunnen op 18 december 2010 in Tunesië. Nie vee laeter wast ok onrustig in Ehypte, Libië en Jemen en vee aore lan'n.

As eerste mos de president van Tunesie 't veld ruume, nie vee laeter 'evolgt deu Mubarak van Ehypte in feberwari 2012. De protes'n opt Tahrirplein in Cairo wiere over de eêle weareld aedemloôs 'evolgt. Nie vee daernae kwam 't in Libië tot geweld. De oôsteleke stad Benghazi kwam in han'n van opstandelingen. Gadaffi greep arde in. Ie trok op nae Benghaozi, mae 't lukkende um nie de stad in te nemen. Deer mos overiges nog we de Naovo bie an de pas komme. Alverwege 't jaer trokke de opstandeliengen op nae Tripoli, mae Gadaffi bleek onvinbaer. Pas 't ende van 't jaer wier Gadaffi op'epakt en kwam ant geweld in Libië een ende. In de eerste en twidde helt van 2012 kwam Syrië in beeld. De burheroôrlog in dat land wier als mar bloediher. Assad weihert alleêne tot noe toe om te vertrekken. De opstandeliengen ao we groôte deêlen van 't land in han'n. In de aore lan'n kwam alles meer toe ruste.

In vee lan'n wiere in verkieziengen 'ehouwen, die vee 'ewonnen wiere deu de Moslimbroederschap, zoas in Ehypte, Lybië en Tunesië. Echt vee democraotischer wiere de lan'n nie. Vaek wiere ze vijandiger richting 't Wes'n en Israël, en de Araobische Lente wor deerom ok we de Araobische winter 'enoemd deu critici. Ehype bevobbeêld ao vrede 'esloten mee Israël, mae de Moslimbroederschap wast deer nie mie eêns. Ok de meerdereid van de bevolkieng nie, dus in die zin ister we spraoke van democraotie.

Ongerstaende tabel geeft de ontwikkelieng van de maote van vrieheid an tussen 2010 en 2012. Dizze tabelle wor ielk jaer 'eplubiceerd deu Freedom House een Amerikaons ongerzoeksinstituut. Lan'n worren 'eclassificeerd as 'free, partly free of not free' (vrie, gedeêltelek vrie of nie vrie).[1]



Land
Politieke
rech'n
2010
Burger
rech'n
2010

Staotus
2010
Politieke
rech'n
2011
Burger
rech'n
2011

Staotus
2011
Politieke
rech'n
2012
Burger
rech'n
2012

Staotus
2012
Alherije 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie
Bahrein 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 6 Nie vrie
Ehypte 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie
Gaozastrook 6 6 Nie vrie 6 6 Nie vrie 6 6 Nie vrie
Iran 6 6 Nie vrie 6 6 Nie vrie 6 6 Nie vrie
Irak 5 6 Nie vrie 5 6 Nie vrie 5 6 Nie vrie
Israël 1 2 Vrie 1 2 Vrie 1 2 Vrie
Jordanië 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie
Koeweit 4 4 Gedeêltelek Vrie 4 5 Gedeêltelek Vrie 4 5 Gedeêltelek Vrie
Libanon 5 3 Gedeêltelek Vrie 5 3 Gedeêltelek Vrie 5 4 Gedeêltelek Vrie
Libië 7 7 Nie vrie 7 7 Nie vrie 7 6 Nie vrie
Marokko 5 4 Gedeêltelek Vrie 5 4 Gedeêltelek Vrie 5 4 Gedeêltelek Vrie
Oman 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie
Qatar 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie
Saoedi-Arabië 7 6 Nie vrie 7 6 Nie vrie 7 7 Nie vrie
Syrië 7 6 Nie vrie 7 6 Nie vrie 7 7 Nie vrie
Turkije 3 3 Gedeêltelek Vrie 3 3 Gedeêltelek Vrie 3 3 Gedeêltelek Vrie
Tunesië 7 5 Nie vrie 7 5 Nie vrie 3 4 Gedeêltelek Vrie
Verenigde Araobische Emiraten 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 6 Nie vrie
Jemen 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 6 Nie vrie
Westelijke Jordaonoever 6 6 Nie vrie 6 5 Nie vrie 6 5 Nie vrie
Westelijke Sahara 7 6 Nie vrie 7 6 Nie vrie 7 7 Nie vrie

Rifferensies[bewerk | brontekst bewerken]

  1. http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=351&ana_page=342&year=2008

Externe verwieziengen[bewerk | brontekst bewerken]

Dit artikel is nog vees te kort.
Je oor uutgenoôd 't mee joe kennisse uut te breien.