Zuudurpe

Siedurpe of voe Zeêuwen boven de Onte: Zuudurpe (Nederlands: Zuiddorpe) is een plek in Zeêuws-Vlaonderen, in de gemeênte Terneuzen korte bie het Kanaol van Gent nao Terneuzen en de Belse meête. De naom Siedurpe komt van de zuujeleke lihhieng ten opzichte van de stad Aksel, zoas Wesdurpe ten wes'n van Aksel lei. In de Tachentigjaorige oôrlog bleef Siedurpe nog lange Spaons. Pas in 1646 ist deu 't Staotse leher veroverd. Toet an 1 april 1970 wast een eihe gemeênte. Siedurpe eit 910 inweuners (2023).

Veraol uut Siedurpe

Mijn vadere was 'nen perser. Aoltied was um op zoek nae 't wild, of nae de visch, of nae 't geveugelte, en of dat nou mocht, of dat het nie mocht, daar vriegen die menschen niet naar. In den winter ging hij, als 't gebeurde dat er geen werk was, putters en sijzen en vinken gaan vangen met lijmstokken in het schorre, in den zomer ging hij gaan visschen in alle waters waardat visch in zat, en in t achterjaar en in den winter zette hij stroppen voor de hazen en voor de kernijnen. Ze kenden hem daar allemaal voor, maar 't waren toen ook allemaal persers en stroppers, al wat in de strooien huizekes van de Zwartenhoek weunde 't Moet dan in den tijd geweest zijn van de Belze revolutie of daaromtrent, want er lagen Hollandsche soldaten op Eversdam. Met die soldaten is 't begonnen. Daar stonden toen 's nachts overal schildwachten, op den Dam, en in de Verkorting, waar toen nog een ophaalbrugge was, en ook aan de Liende, omdat ze bang waren dat de muiters over Siedurpe 't land hier zouën binnenkomen Op 'nen laten avond, diep in 't achterjaar, kwam mijn vadere van Siedurpe af, van zijn nonkel Guust, die dien avond gestorven was, en hij kwam al de Liende naar Wesdurpe gegaan. Aan de Liende stond 'nen schildwacht, en die deed mijn vadere stilstaan. Hij moest zeggen, wie-dat hij was en waar-dat hij vandaan kwam, en waar-dat hij naar toe ging. En hij moest ook zijn papieren laten zien, want in dien tijd moest iedereen 'nen pas hebben. Toen vroeg de schildwacht nog, waarom of hij zo laat opgang was. "'k Heb gewaakt bij mijn nonkel, en die is over een ure gestorven," zei mijn vadere, die danig verschrokken was en ongeduldig begon te worden, "en laat mij nou gaan, of zijt-je van zin om mij hier te houën?" Hij liet hem dan gaan, maar hij was wat verschrokken van al dat gedonder, en wat kwaad ook, en daarom stapte-n-hij nog eens zoo zeere als anders, toen hij aan de Batterij kwam. Daar stonden toen nog geen huizen en de weg was er slecht, bezonder omdat het den dag tevoren nog vele geregend had. En denk dan eens: midden in den nacht, een lucht met zware wolken, en een weg vol plassen, en more! Mijn vadere had zijn werk om den weg te zoeken, en als hij geenen penser geweest was, dan had hij het nooit kunnen doen. Maar dan zou hij ook wel slimmer geweest zijn, en op Siedurpe gebleven zijn tot den anderen dag. Maar ineens, met dat hij in 'nen plas getrapt had en de more uit zijn klompers goot, stond er een wijf nevens hem en vràeg: "Ga je mee?" Mijn vadere peinsde er direct op, dat het de dame van de Batterij was, en 't kwam zoo uit ook. Ze pakte-n-hem vast om hem mee te nemen. —"Waar naar toe?" —"Naar den kelder." —"Zij je de dame van de Batterij?" —"Ja-ik, ga mee en verlos mij." Maar mijn vadere had er geen zin in, en zei: "Laat mij los, ik moet naar huis." —"Och 't duurt maar een moment voor u," smeekte ze, "als ge wilt. En als ge niet wilt, duurt het voor mij weer honderd jaar, eerdat ik op aarde iemand mag aanspreken, want 't is de leste nacht van de drie, die mie in deze honderd jaar gegeven zijn." —"'t Is uw eigen fout," zei mijn vadere, "laat mie los." —"Ja 't, vriend," klaagde ze, "'t is mijn eigen schuld, 't is waar, maar hè-je gij dan nooit geen abuis gehad, al zij je nog jongk? En weete gij wa' loon da' ge krijgen zult, als ge mee gaat?" —"Neen, ik, wel zoo wat, maar precies weet ik het niet." —"Al mijn schatten, drie kisten met goud, zilver en edelsteenen. Ik zal u den weg wijzen en ik zal u ook weer terug boven den grond brengen. Ge zult zoo riek zijn, als de zee diep." —"Laat mij los," riep mijn vadere voor den derden keer, maar met al dat gepraat waren ze van den weg afgeraakt en in de wei gekomen. En daar zag mijn vadere ineens een donker gat, 'lijk het gat van 'nen oven, maar veel grooter, 't geleek wel een sluize. —"Hier is 't," zei de dame, en hoe of het nou kwam, ofwel uit nieuwsgierigheid, ofwel uit kompassie met dat wijf, ofwel dat mijn vadere niet wist wat of hij deed, ofwel dat hij gaarne rijk zou geweest zijn, dat weet ik niet, maar hij ging mee naar binnen in den kelder. Hij moest het nooit gedaan hebben. Ze gingen er dan in en ze kwamen in een groot vierkant hol, waardat het niet donker was. Daar zag mijn vadere drie kisten staan van ijzer. —"Hier zit het allemaal in, al mijn goud, en mijn ringen en mijn bellen en mijn brotsen, al mijn schatten." En ze viel op de knieën voor mijn vadere. —"Help mij, ik kan niet leven alzoo, en toch moet ik eeuwig leven. Ik moet sterven alzoo en ik kan niet sterven, en alzoo sterf ik alle dagen duizend keeren en blijf toch leven. Neem mijn schatten, die ik oneerlijk gewonnen heb, en ik zal verlost zijn uit mijn pijnen en uit al mijn misere. Verlos mij, neem den sleutel en open de sloten." Ze was opgestaan, en ze hield mijn vadere zijn polsen vast of haar handen ijzeren tangen waren. —"Daar is de sleutel," zei ze nog, "maar zijt niet bange." Toen liet ze los en mijn vadere zag, dat er op de middelste kist een grooten zwarten hond lag, met een blin-kenden sleutel in zijnen bek. Als mijn vadere naar hem keek, begon hij te grollen, en dat wierd hoe langer hoe erger, het geleek wel het lawijt van een sturm of van water dat door 'nen dijk breekt. Mijn vadere was iemand die nog al gauw overal kans op zag, maar nou was hij toch bange. Maar hij docht dan weer aan al dat geld en goed, dat van hem zou zijn, en ook wel aan de pijnen van de dame, maar toch 't meest aan dat geld, en hij deed 'nen stap dichterbij naar den hond. Die begon toen nog veel harder te brullen en liet zijn tanden zien en trok zijn oogen gaven gelijk gloeiende kolen. —"Zijt niet bange," zeurde de dame, "zijt niet bange, hij kan niet bijten, en hij kan niet slaan, als gij niet bange zijt. Hij kan alleen maar brommen." Mijn vadere ging toen nog een stap dichterbij, maar daar begon de hond zoo hard te brullen, dat mijn vadere bang was dat het hol zou invallen, en toen merkte-n-hij ineens, dat die hond den duvel was. —"Zijt niet bange," klaagde de dame altijd maar, "hij doet u niets." —"Hij heeft dan toch wat gedaan," zei mijn vadere, "breng mij weerom naar boven!" Want hij dacht: —"Ik zal beter oppassen als dat wijf en zorgen dat ik uit zijn klauwen blijf." In 't eerst wou ze hem niet naar boven brengen, en mijne vadere moest het wel drie keeren kommandeeren, en er bij zeggen dat ze 't zelf toch beloofd had. Ze klaagde en schreeuwde en huilde en wrong de handen, maar mijn vadere bleef er bij, dat ze hem zou terugleiden en op den duur scheen ze haar hoop geheel en al op te geven, want ze wees hem den weg naar boven. Daar gekomen begon ze opnieuw te snikken en te roepen, en terwijl mijn vadere maakte dat hij wegkwam, stond ze als een lange vale gedaante op den hoogsten heuvel van de Batterij, en riep hem haar vervloeking achterna. —"Vervloekt gij bangerik, vervloekt gij, en vervloekt uw kinderen!" Mijn vadere was heelemaal buitenwesten, toen hij in den vroegen ochtend thuiskwam. Zijn moedere wierd wakker van zijn binnenkomen. —"Hoe is 't met Guust?" vrieg ze —"Dood," zei mijn vadere "overmorgen begravinge." Hij kroop in zijn bed en hij wierd ziek, alzoo ziek, dat hij weken lang in ijlende korsen lag, en ze waren bange dat ze hem verspeelden. Ze dochten allemaal dat 't was omdat zijn nonkel Guust dood was, maar dat was het natuurlijk niet, dat kwam gauw genoeg uit, want hij vertelde al wat er gebeurd was, en 't ging gelijk de plaag door het heele land. En vervloekt was hij, en vervloekt bleef hij, en wij zijn ook vervloekt. Wij zijn allemaal arm, arm als de luizen, en mijn vadere heeft op Wesdurpe geen vrouw kunnen krijgen, en wij ook niet. Mijn vadere heeft ons moedere moeten gaan zoeken op Assenede, waar van dat alles niks bekend was, en ik heb er eene gevonden onder Absdaol, ze is bang van duvel of hel, en ze noemt dat allemaal ruttepatut van die dame en ze gelooft er niet aan. Maar ze heeft het ook niet meegemaakt 'lijk ik.