Scheppiengsverhaol van de Māori
In 't behun waeren der allaen de periodes van te pō en te kore, ieruut kwamm'n Papa en Rangi voe. Den eênigste hod was Io Matua Kore, den opperhod.
De omhelzieng
[bewerk | brontekst bewerken]Papa en Rangi hoengen ni mekaor toe en omielzen mekaor in de duusternis en ze krehen 200 mannelijke huus. Deze wiern de hoden van de Māori. De kinders wiern opeslootn in de omhelzieng van der ouwers in eêuwihe duusternis, en ze wouen 't licht ziene. Ze twufeln of an ze der vaor en moeder zouen dooien of dwiengen te scheien.
Voorstel toet scheidieng
[bewerk | brontekst bewerken]Tūmatauenga, de hod van den oôrlog, zei: 'Laeten we onze ouwers dooien.' Mè Tāne zei dan ze der ouwers mossen scheien. Zen idee was da Rangi de lucht hieng vurmen en Papa de aerde. Aolle kinders stemm'n mie 't voorstel in, Tūmatauenga incluus.
Pohiengen om te scheien
[bewerk | brontekst bewerken]Tāwhirimātea, de hod van de win'n en sturmen, was den eênigsen die a dit nie wou. Ie was benauwd da zen macht wier ineperkt en werkn de kinders tehen bie der pohiengen der ouwers te scheien. Aolle kinders probeern 't et: Rongomatane, Haumia-tiketike, Tangaroa, Tūmatauenga, niemand lukn 't et.
De scheidieng
[bewerk | brontekst bewerken]As lessen kwam Tāne-mahuta an de burte. Sterk as de kauri-boôm zetten die zen schoeren der tehenan en douwen ard voe een lange tied, winae an Rangi en Papa wiern escheien. Rangi wier op een paele etild, die a Pou-tu-te-Rangi enoemd wor. An deze paele zitt'n tien hono, wiran de tien hemels an vast zitt'n. In elk van de hemels liet Papa 20 van zen kinders plekken.
Wraek
[bewerk | brontekst bewerken]Iernae zahen de kinders voe 't eêst 't daglicht binn'nstroômen. Toen a dit hebeurd was, trok Tāwhirimātea ni de lucht om zen vaor te verhezelln. De udihe sturmen en win'n worn nog steeds veroôrzaekt deur Tāwhirimātea as wraak voe zen verheldieng.
De eêste vrouwe
[bewerk | brontekst bewerken]Noe an Rangi en Papa waeren escheien, was der een hemel en een aerde onstaene. Iernae besloot Tāne-mahuta zen eihen een vrouwe te maeken. Uut een hebied, Kurawaka Tāne enoemd, aelen die wat slik en vurmen ieruut een vrouwe. Ierin blaezen die leven en haf 't een heêst. Dit was Hine-ahu-one, de vrouwe hevurmd uut hrond.
De doôd
[bewerk | brontekst bewerken]Tāne en Hine-ahu-one krehen een dochter henaemd Hine-titama. Toen a ze ouwer was, kreeg zie dochters van Tāne. Toen a ze een keêr allaen op aerde was en Tāne wig was, kwamm'n twi zeunen van Rangi en Papa, Te Ahuhu en Te Amarurangi, die an vertelln da Tāne der vaor was. Iernae vluchen ze beschaemd ni Te Reinga (Rarohenga), den onderwaereld. Van ieruut trok zie nog de levende zieln ni den onderwaereld. Vanaf ieran wier der naem ok Hine-nui-te-pō, vrouwe van de duusternis. Der twi dochters, Tahu-kumea en Tahu-whakairo, kieken bie Whare-o-Pohutukawa, een uus, toe oe an de zieln ni de onderwaereld haene.
De theorie
[bewerk | brontekst bewerken]Tāne, die a de hemel en de eêste vrouwe a eschaepen, maeken ok de vehetaotie. Toen a 't een zag oe nikt a Papa was, besloot een zen naekommeliengen ni de aerde te zen'n in de vurm van boômen. Onder ulder waeren onder aore Totara, Matai, Kowhai, Houi en Rata.
De beêsten
[bewerk | brontekst bewerken]De vissen en reptielen onstoengen op de volhende meniere: Toen a Tāwhirimātea in zen kwaedeid voe 't eêst zen whaitiri (dunder) liet oôrn, sprongen de vissen en reptielen uut de hemel en von'n der weg ni de aerde. De veugels (Tiki-auaha) onstoengen uut dezelfde 'wortel' as de vissen (Tiki-kapakapa) en de mens (Tiki-tohua), naemelijk die van de Tiki. Deze naemen zien as volgt te verklaeren:
- Tiki-kapakapa: kapakapa beteêken flappern, wat a dirop duu op dat wat an vissen doene wunnir an ze op 't land lihhen.
- Tiki-auaha: auaha beteêken da, wunnir an veugels vliehen, ze dit bie der mond oopn doene.
- Tiki-tohua: tohua kom van opbouwen (ahu) en beteêken opebouwd. 't Sli dirop da de eêste vrouwe is opebouwd uut oneone, klei.