Provinciaole Stoômboôtdiensten in Zeêland
De Provinciaole Stoômboôtdiensten in Zeêland (PSD) was de orhanisaotie wimee Gedeputeerde Staoten van Zeêland tussen 1866 en 2003 veerboôten op de Onte en Oôsterschelde liete vaere.
Geschiedenisse[bewerk | brontekst bewerken]
Al vanof 1828 was d'r een geregelde veêrdienste plaats tussen Vlissienge, Bresjes en Terneuzen. Ok aore plekken wiere an'edae deu particuliere diensten onger pacht van de Provincie Zeêland. Op 1 april 1866 namme Gedeputeerde Staten van Zeêland de exploitaotie zelf in han'n. De oprichtienge van de PSD was een feit.
Anvankelek exploiterende de Provincie Zeêland alleêne diensten over de Onte en was de naem van de organisaotie Provinciaole Stoômboôtdienst op de Westerschelde. Vanof 1912 nam de Provincie Zeêland ok diensten op de Oôsterschelde over, weervoor een ofzonderleke organisaotie wier in'esteld onger de naem Provinciaole Stoômboôtdienst op de Oôsterschelde. Tiejes de Twidde Wereldoôrlog wiere de diensten saemen'ebrocht in één organisaotie onger de naam Provinciaole Stoômboôtdiensten in Zeêland en wier ok de ofkorting PSD vee vaeker 'ebruukt.
Verbindingen[bewerk | brontekst bewerken]
In de 137 jaer die de PSD zou bestoô ongerhiew ze de voggende verbindiengen:
| Water | Verbinding | Periode |
|---|---|---|
| Westerschelde | Vlissienge - Bresjes | 1913 - 2003 |
| Westerschelde | Terneuzen - Hoedjeskerke | 1930 - 1972 |
| Westerschelde | Answest - Walsoorden | 1905 - 1943 |
| Westerschelde | Krunige - Perkpolder | 1943 - 2003 |
| Veersemeer | Ter Veere - Kamperland | 1924 - 1961 |
| Oosterschelde | Kortjeen - Wolfersdiek | 1913 - 1960 |
| Oosterschelde | Kats - Zurrikzeê | 1954 - 1965 |
Vloot[bewerk | brontekst bewerken]
In 1866 opereerde de PSD mee de outen raoderstoômboten De Schelde en Stad Vlissingen no. 1, en de staolen raderstoômboot Zeeland. De eeste lijnen van de PSD liepen van Vlissienge nae Bresjes, en Vlissienge over Terneuzen nae Oedjeskerke. Een jaor laoter wiere Bossele en Walsôôrd'n in de dienstregeling op'enomen.
Tussen 1958 en 1964 kwamme de drie ienkeldeks "prinsessen"-boôten in de vaaort, de Prinses Beatrix, Prinses Irene en Prinses Margriet. Meer as twintig jaor langk zouwe dit de werkpaerden tussen Vlissienge en Bresjes bluuve. In 1968 en 1970 kwamme de Prinses Christina en Prins Willem-Alexander, de eêste tweê dubbeldeksboôten, op de lijn Krunihe-Perkpolder. In 1985 wieren de veerhaovens van Vlissienge en Bresjes angepast om ok daor dubbeldeksboôten te kunnen ofhandel'n. Er wiere nog drie extra dubbeldeksboôten aan de vloôt toe'evoegd nl de Prinses Juliana (1986), de Koningin Beatrix (1993) en de Prins Johan Friso (1997).
| Naom | Bouwjaor | In dienst | Of'evoerd | Tehenwoordige naom + Land/staotus |
|---|---|---|---|---|
| SS Schouwen | 1912 | 1912 | 1940 | Gesloopt |
| SS Noord Beveland | 1912 | 1912 | 1933 | Gesloopt |
| MS Zuidvliet | 1914 | 1914 | 1963 | MS Zuidvliet (Zierikzêe) |
| SS Luctor et Emergo | 1915 | 1915 | 1940 | Gesloopt |
| SS Zeeuwsch-Vlaanderen | 1915 | 1915 | 1933 | Gesloopt |
| MS Zandkreek | 1926 | 1926 | 1961 | Gesloopt |
| SS Moerdijk | 1928 | 1946 | 1953 | Gesloopt |
| SS Willemsdorp | 1930 | 1946 | 1953 | Gesloopt |
| SS Dordrecht | 1933 | 1946 | 1972 | Gesloopt (Malta) |
| MS Koningin Wilhelmina | 1927 | 1927 | 1960 | Gesloopt |
| MS Prinses Juliana | 1931 | 1931 | 1944 | Gezonken (Vlissienge) |
| MS Prins Hendrik | 1932 | 1932 | 1968 | Gesloopt (Malta) |
| MS Oosterschelde | 1933 | 1933 | 1972 | MS Willem-Jan (Zwolle) |
| MS Prins Willem 1 | 1933 | 1933 | 1972 | Gesloopt |
| MS Koningin Emma | 1933 | 1933 | 1968 | MS Estrella (Scheveningen) |
| MS Koningin Juliana | 1949 | 1949 | 1986 | Gesloopt (India) |
| MS Prins Bernhard | 1950 | 1950 | 1986 | Gesloopt (Malta) |
| MS Noord-Beveland | 1951 | 1951 | 1968 | Gesloopt |
| MS Prinses Beatrix | 1958 | 1958 | 1994 | Gesloopt (China) |
| MS Prinses Irene | 1960 | 1960 | 1988 | Gesloopt (Ehypte) |
| MS Prinses Margriet | 1964 | 1964 | 1996 | MS Kartanegara (Indonesië) |
| MS Prinses Christina | 1968 | 1968 | 2003 | MS Ladies Matacena (Italië) |
| MS Prins Willem-Alexander | 1970 | 1970 | 2003 | MS Athos Matacena (Italië) |
| MS Prinses Juliana | 1986 | 1986 | 2003 | MS Amedeo Matacena (Italië) |
| MS Koningin Beatrix | 1993 | 1994 | 2003 | MS Trimestieri (Italië) |
| MS Prins Johan Friso | 1997 | 1997 | 2003 | MS Acciarello (Italië) |
Tarieven[bewerk | brontekst bewerken]
Vo de overtocht mee één van de PSD-boten gold een tarief per voertuig en per persoôn. In het zeumerseizoen waere oôgere tarieven. Inweuners van Zeêuws-Vlaonderen konne tehen een gereduceerd tarief overezet worren.
Kort nae de Twidde Wereldoôrlog wier het overzetten kosteloôs emikt, maa in 1950 was dat al over. Dit was anleiding vo groôte protesten vanuut Zeêuws-Vlaonderen, mae dat ielp niks.
Behun jaeren '90 was 't overzetten gratis vo voethangers. Dit gaf vooral op de lijn Vlissienge - Bresjes vee dagjeslui die de overtoch as een mini-cruise zagge. Toe ist mae wee vrom'edraoit.
Opeffing[bewerk | brontekst bewerken]
In 2003 viel het doek voh de PSD. Op 14 maerte wier de Westerscheldetunnel geopend. De veerdiens'n Vlissienge-Bresjes en Krunehe-Perkpolder wiere per direct opge'even. Op zondag 16 maeret 2003 voer de dubbeldeksveerboôt Prins Willem-Alexander van de lijn Krunehe-Perkpolder over de Westerschelde nae Vlissienge om deer opeleid te worren. Op de verbindieng Vlissienge-Bresjes kwam een fiets- en voetveer in de plekke, geëxploiteerd deu Veolia Transport Fast Ferries Met de opeffing vervielen 220 arbeidsplekken.
De veêrboôten wieren verkocht an Italiaânse rederiejen. De Koningin Beatrix (noe: Tremestieri) en de Prins Johan Friso (noe: Acciarello) ongerouwen de veerdienst Messina-Villa San Giovanni op Sicilië. De Prinses Christina (noe: Ladies Matacena), de Prins Willem Alexander (noe: Athos Matacena) en de Prinses Juliana (noe: Amedeo Matacena) 'en in Itâlië nie vee meer gevaeren.