Pietsjen de Smid

Pietsjen de Smid is een Zeêuwse volksverhael of sage van Zeêuws-Vlaonderen. Eihenlijk is 't meer een sprook'ie.

Toen-'a 'Pietsjen de Smid nog na' 't school ging, kreegt-ij altijd vee' slages van de mêêster. Op 'ne keer wiert er ij kwaad om, in ij gong na' de smid in ij vroog, oft de smid 'm 'nen ijzere staf wou maken. De smid die zee, da' Pietsjen die toch nie kost dragen, maor Pietsjen die docht dad et wè gaan zou, in ij ouden nie op of nie af, voor 'at de smid 'm'nen ijzere staf gemaakt aai. De staf was 'a gauw klaar, en a'te mêêster 'm wêêr 's wou slaan, pakten-ij zijne staf in ij sloogt de mêêster dôôd. Dan liept-ij weg, want ij docht, dat de polisie 'm zou vangen. IJ was nog nie lank aan 't gaan, 'at ij 'ne jager tegenkwam, die 'ad aan 't jagen was.

Pietsjen die vroog: "Ga-je mee?" De jager zee van ja. Toen 'an ze 'n entsje gegaan aaien, kwamen ze 'ne mulder tegen, die 'a' mee zijnen neus wind aan 't maken was. Pietsjen die vroog: "Ga je mee, mijnen vriend?" In de mulder zee van ja. Toen 'an ze weer 'n entsje gegaan aaien, kwamen ze 'nen 'ardlôôper tegen, die liep achter 'nen 'aas, maar ij kost 'm nie krijgen. Pietsjen die vroog: "Ga je mee, mijnen vriend?" In den 'ardlôôper zee van ja. Toen 'an ze weer 'n entsje gegaan aaien, kwamen z'aan een klein 'uisken. Ze gongen d'r in, in ze zagen da' d'r geweren in revolvers 'ongen. "Ziezôô," zee Pietsjen de Smid, "nou 'emmen 'n 'uis, in nou game jagen." Maar de jager mocht tuisblijven, in 'et eten klaar maken. In 'at 't eten klaar was, dan mocht-ij bellen, dan kosten d'andere 't ôôren. De jager bleef allêên tuis in d'andere gongen weg. 't was rond ellef uren, dan kwamt er 'n klein manneken binnen.

Die zee: "E, da's koud, ee baas." "Ja, 't is zeker koud." "Zou-de-mij nie aan ne luusfjer kunnen 'elpen ?" "Zeker, mijnen vriend." De jager gaft 'm 'ne luusjfer, 't manneke stakt 'm aan in op de zelde mo-ment gaft-ij de jager 'ne slag in zijne nek, dat ij in bezwilt lag. Toen 'att middag wier, zeet de mulder: "Daar, 'ôôr nie' gebeld, wa' zout er nou zijn?" Ze gongen naar 'uis, maar 't eten was nie' klaar. Ze vrogen oe-of 't kwam, dat-ij-nie' gebeld aai, maar de jager zee: "Ge zou ôôk we' nie' bellen." "'k Zal ekik merren wel 's tuiswachten," zeet de mulder. Da' was goed. Den anderen dag wachtte-n-de mulder tuis, in d'andere gongen jagen. 't Was wêêr rond ellef uren, 'at da' zelde manneke daor wêêr was. IJ zee: "E, da's koud, ee baas." "Ja, mijnen vriend, 't is zeker koud." "Zou-de mij nie aan 'ne luusjfer kunnen 'elpen ?" "Ja, mijnen vriend," zeet de mulder.

Het ventsjen schreepte-n-de luusjfer aan, in de mulder kreeg ne slag in zijnen nek, dat ij in bezwilt lag. Toen 'att middag was, was 't eten nog nie' klaar, in ij belde-n-nie'. Den 'ard-lôôpere zee: "IJ beld ook nie'." "Ja, gij zou ôôk nie' bellen," zeet de jager. "Nêêë, da' zou-de dan maar 'es zien." Toen 'an ze tuiskwamen, vrogen ze aan de mulder: "Oe kom et da' ge nie' gebeld et ?" "Ja, gij zou ôôk wè nie' bellen," zeet de mulder. "'k Zal ekik merren 's tuisblijven," zeet den 'ardlôôper. Da' was goed. Den 'ardlôôper bleef tuis, in d'andere gongen jagen. 't Was wêêr rond ellef uren, 'at da' manneken kwam. In ij zee: "E, da's koud, ee baas." "Ja, mijnen vriend, 't is zeker koud." "Zou-de-mij nie' an ne luusjfer kunnen 'elpen?" "Zeker, mijnen vriend."

Het manneken schreepte-n-'m aan, in den 'ardlôôper kreeg 'nen slag in zijnen nek, dat ij in bezwilt lag. Toen 'att middag was, wiert er wêêr nie' gebeld. Pietsjen de Smid zee: "Nou 'ôôrt er weer nie' gebeld." In 'an ze tuiskwamen, vroogt-ij direkt: "Oe kom 'et da'-ge nie' gebeld 'et?" "Ja, gij zou ôôk we nie' bellen." "Nêêë, da'-zulde 's zien," zee Pietsjen, "'k zal ekik merren 's tuiswachten." "Ja, gij zij wel dood," zeeën d'andere. Maar ze vonnen 't toch goed. Den anderen dag bleef Pietsjen de Smid tuis, in d'andere gongen jagen. Toen 'an z'in den bos waren, vroogt de jager aan d'andere: "Et da' ventsjen bij ulder ook gewist?" "Bij mijn wel," zeet de mulder. "Bij mijn ook," zeet den 'ardlôôper. "Zou Pietsjen de Smid bellen?" "Da' peis ik nie'." 't Was wêêr rond ellef uren, 'at da' manneken bij Pietsjen binnenkwam. IJ zee: "E, da's koud, ee baas." "Ja, mijnen vriend, 't is koud." "Zoude mij nie aan 'ne luusjfer kunnen 'elpen?" "Ier," zee Pietsjen, "daar è-je ne luusjfer," in ij sloog 't manneken mee zijnen staf, dad-et bloed uit zijnen kop dripte-n. 't Manneken liep 'ard weg. Toen 'att middag was, belde-n Pietsjen, in ze kwamen alle drie eten. Toen-'an ze g'eten aaien, zee Pietsjen: "Kom, we ganen 't manneken zoeken." Ze gingen weg, in ze volgden 't speur van 't bloed tot in den bos. Daar vonnen ze 'nen stêên, waar 'att bloed inliep, in op dieën stêên stong geschreven: "Hier onder is het wonder."

Ze lichtten 'm op, in ze zagen 'n klein mandsjen aan 'nen kittink 'angen, in in da' mandsjen 'ong 'n belleken. Ze zeeën: "Wie gaat er 't êêst in?" "Ik," zeet de jager. "In a-ge nie' wijer durft, dan moeje bellen, dan trekke-m ou op." De jager ging in 't mandsjen zitten, maar ij was nog nie wijd, 'at ij belde-n. Ze trokken 'm op, in ij aai niks gezien. "Nou za'k ik 'r 's ingaan," zeet de mulder. Maar ij kwam nie' veel wijer dan de jager, in ij aai ôôk niks gezien. "'k Zal ekik 'r 's ingaan," zeet den 'ardlôôper. Maar ij kwam nie' veel wijer dan de mulder, in ij aai ôôk niks gezien. "Nou is 't mijn burt," zee Pietsjen. IJ gong in 't mandsjen zitte in ij liet 'm zakken tot op den grond. Daar zagt ij 'n plaats, daa'an êêl veel wilde bêêsten in waren, in in 'nen 'oek zat 't manneken. "Zij je gij da' manneken, die 'a bij mijn aan de deur gewist èt?" "Ja," zee 'et manneken. "Ah, dan moeje mijn al de kamers laten zien, anders slaan-ik ou dôôd."

Het manneken liet 'm alles zien. "In nou mag ik laaien, da'-ge nôôit nie' meer bij mij zul' kommen." 't Manneken beloofde-n 't, in Pietsjen de Smid gong in 't mandsjen zitten, ij belde-n, in ze trokken 'm op. "Wad è-je gezien?" vrogen ze. "Zôô veel, dan 'k 'et nie' kan vertellen: 'k zal 't ulder tuis wel vertellen." Ze kwamen nog net voor den donkeren tuis. In 't vervolg gongen z'altijd jagen, in om de burt bleeft er êênen tuis, maar z'aaien nooit geen last nie' meer van da' manneken. Daar wier altijd gebeld, in 't eten was altijd op tijd klaar.

Bron

• in 1893 verteld door een achttienjarige jongen geboren in 't land van Hulst. Opgetekend door P.A. Eggermont; vgl. Sinninghe: Zeeuwsch Sagenboek, blz.329-333