Fuut

Uut Wikipedia
Fuut
IUCN-status: Veilig
Fuut
Fuut
Taxonomische indeêlienge
Riek: Beêsten (Animalia)
Stamme: Chordabeêsten (Chordata)
Klasse: Veugels (Aves}
Orde: Futen (Podicipediformes)
Femielje: Podicipedidae
Heslacht: Podiceps
Soôrt
Podiceps cristatus
(Linnaeus, 1758)
Podiceps cristatus
Podiceps cristatus

De fuut (Podiceps cristatus) is 'n veugel uut de femielje van de futen (Podicipedidae). 't Is nae de zwaenenalsfuut de hroste veugel uut deze femielje. De fuut kom voe van Europa tot in Azië in China; vadder in Afrika en Oceanië. De hewone fuut is de talriekste futesoôrt in Europa.

Kenmerk'n[bewerk | brontekst bewerken]

De fuut is in zeumerkleêd onmiskenbaer. Ie ei dan een zwarte rik en nikke mie 'n witte buuk, voe'als en hezicht. Zen verlengde kopveêrn zien roôdbruun en ie ei een hroôte zwarte kuve. 't Oôhe is roôd. In winterkleêd zien zen kop, voe'als en buuk wit en ei 't een 'n brunihe rik, nikke en kopkappe. De snaevel is roôzeachtig. Juveniele veugels zien doenker mie zwartwitte streep'n op de kop en 'als in de lengte.

De poôten van de fuut staen varre ni achter, kenmerk'nd voe 'n echte waeterveugel. Deur zen kleine vleuhels vlieg een bie hevaer nie weg, mè duuk 'n onder. De fuut is hoed estroômlijnd en ei stevihe poôten die aon deêls vurziene zien van zwemvliezen. Futen worn 59-73 cm.

Broedhedrag[bewerk | brontekst bewerken]

Futen zien beroemd vanwehe der spectaculaire balts, wat a hepaerd hi mie vee vertoôn. De ventjes en wuufjes vurmen à in de winter pèrtjes. Tiedens de balts till'n ze der eihen synhroon mie hestrekte bost en nikke op uut 't waeter mie waeterplant'n in der snaevel die aon ze mekaorn anbieën. Ierbie slaen ze ok bie der kopp'n een en weer. Ze bouwen een drievend nist wat a besti uut plant'nmaterjaol verankerd an stengels. 't Nist lig mistal verschoôl'n, mè soms ok op 'n opvall'nde plekke. Der worn 4 of 5 eiers eleid, die aon onheveêr 4 week'n worn bebroed. De kukens kunn'n helieke zwemm'n en liffen, ok tiedens 't duken, op de rik van der ouwers mee. Futen broeien in hroôte stilstaende waeters, mè soms ok in vievers en hrachen.

Eetn[bewerk | brontekst bewerken]

Futen eetn vurnaemelijk vis, mè eetn ierneffen ok kikkers, kikkervissen en waeterinsect'n.