Brontekst bekijken van Kolle

{{Taxobox begin|color=pink|name= Kolle}}<br />{{StatusVeilig}}
{{Taxobox image|image= [[Plaetje:Larus_argentatus01.jpg|300px|Kolle]]|caption=Kolle}}
{{Taxobox begin placement | color = pink}}
{{Taxobox regnum entry|taxon=[[Beêsten]] (Animalia)}}
{{Taxobox divisio entry|taxon=[[Chordabeêsten]] (Chordata)}}
{{Taxobox classis entry|taxon=[[Veugels]] (Aves}}}
{{Taxobox ordo entry|taxon=[[Steltloôperachtegen]] (Charadriiformes)}}
{{Taxobox familia entry|taxon=[[Meêuwen]] (Laridae)}}
{{Taxobox genus entry|taxon=''[[Larus]]''}}
{{Taxobox end placement}}
{{Taxobox section binomial parens|color=pink|binomial_name=Larus argentatus|author=[[Erik Pontoppidan|Pontoppidan]]|date=[[1763]]}}
{{Taxobox end}}

De '''kolle''', '''zeêkolle''' of '''kollemeêuwe''' ([[Latien]]: ''Larus argentatus'') is 'n [[veugels|veugel]] uut de fermielje [[meêuwen]] (''Laridae''), die-a voraol lanks de kusten van [[Europa]] vokomt, maer ok gezieën oort an de kusten van [[Noôrd-Amerika]] en steês meer in 't binneland van West-Europa.

==Antallen en ontwikkelienge==
In 't waeterrieke [[Nederland]] bin d'r tussen de 62.000 en 67.000 broedpaeren, t'rwiel d'r op 't Nederlands deêl van de [[Noôrdzeê]] nog vee meer geteld ore. Toet an de [[Tweêde Waereldoorlog]] nam 't antal kollen toe, daenae nam 't jaerenlank af deu de [[jacht]] en 't [[eierraepen]]. Toen-a dat verboje wier kwaeme d'r weer meer zulvermeêuwen; de veugel nam noe ok 't binneland in bezit. In vee duungebieden staet 't antal noe wel onder druk, vanwege de erintroductie van de [[vos]]; in [[Zeêland]], daer-a dat nog nie gebeurd is, gaet 't de veugel nog altied goed. 'n Bie-effect van de vossen in de dunen is dan de meêuwen noe nog massaolder nae de steeën trekken en daer soms plaegen vurmen.

==Uterlijk==
De kolle is 55 toet 66 centimeter lank en eit 'n vleugelspanwiedte van ongeveêr 145 centimeter; 't vintje is wat groôter as 't wuufje. 't Verenkleêd is wit mee grieze mantel en bovenvleugels en zwarte vleugelpunten. De kleure van de poôten varieert van groengeêl via geêl en vleiskleureg toet roôze en roôdachteg, afankelik van ondersoorte; in onze streêken bin roôze en vleiskleurege poôten 't gebrukelikste. Onderop z'n knalgeêle snaevel eit de kolle 'n typische roôje plekke. De oôgen bin geêl, mee 'n zwarte pupil 'n 'n roôje omrandienge. 't Winterkleêd verschilt naebie nie van 't zeumerkleêd: de veugel eit dan grieze streêpen op de kop, nekke en borst.

===Juveniele staodia===
De kolle eit nie minder as vier verschillende uterlike staodia, daerin alleêne de kleure van de poôten 'tzelfde bluuft. De joengen ore mee brune veêren gebore, die-an daenae eêl d'n tied witter ore. De oôgen bin in 't begin nog zwart, zoôdan de joengen nie gemakkelik te onderscheien bin van die van de [[sturmmeêuwe]] of de [[kleine mantelmeêuwe]].

===Verschillen mee aore meêuwensoôrten===
* Mee de ''[[sturmmeêuwe]]'' is de kolle uut mekaore te ouwen deur de kleinere maeten, glad zwarte oôgen en 't ontbreken van de roôje plekke op de snaevel. De sturmmeêuwe ziet d'r globaol vriendeliker uut as de zulvermeêuwe.
* Van de ''[[heêlpoôtmeêuwe]]'' verschilt ze deurdat ze roôje poôten eit, teminste de in oanze gebieden levende ondersoôrten. Verders bin de verschillen zoô klein, dan amateurs ze nie uut mekaore kunnen ouwe.
* Mee de ''[[kokkemeêuwe]]'' is ze gemakkelik uut mekaore te ouwen deu de witte, nie zwarte kop. In de winter verliest de kokmeêuwe z'n typische teêkenienge en kan d'r wel verwarrienge ontstae.
* Van de ''[[kleine burhemeêster|kleine]]'' en ''[[groôte burhemeêster]]'' verschilt de kolle deur de zwarte vleugelpunten, die-an de burgemeêsters nie è.

==Gedrag en voortplantienge==
[[File:Nederlandsche_vogelen_(KB)_-_Larus_argentatus_(195pl).jpg|thumb| Kolle in ''Nederlandsche Vogelen'' 1797]]
De kolle leeft in 't algemeên in groôte groepen bie mekaore. Ze broeie in kolonies en trekke dikkels ok mee meêr exemplaoren nae 't binnenland. Kollen bin echte standveugels, die-an d'r eige goed an laege temperaturen anpasse kunne. Bel paere ze meêstal in 'n kleiner gebied as daer ze in foeragere; in de paertied bin d'r vee minder veugels in 't binnenland te zieën en vee meêr an zeê.

Tussen vier en zeve jaer doet de kolle d'rover om geslachtsriepe te 'oren. Ze broeit in groôte kolonies meêstal bie zeê en leit gewoonlik drie eiers in 'n nist dat-a juust op de grond gemaekt oort. Zoô'n nisten bin stikke makkelik te bereiken vo roôfdieren zoô-an rotten en vossen.
[[File:Larus argentatus argenteus MHNT.ZOO.2010.11.122.16.jpg|thumb|Koll'eiers in tweê kleurvarianten.]]

==Dieet==
Kollen bin aollesfreters, die-an van nature voral schulpdieren en kleine vissen ete. Ok wurmen en veugeljoengen staen op 't menu. In 't binnenland ete ze nog vee andere beêsten; butendien kunne ze ok nog menselik afval vertere zoôas klokuzen, frieten en van aolles wat op vuulstortplekken te vinden is. Kollen ete dikkels zoô vee dan ze daenae 'n stuitje nie meer kunne vliege; 't liek d'rop dan ze dit doeë om in 'n tied van schaeste zonder ete te kunnen.

==Lienks nae buten==
{{commons|Larus argentatus}}
{{wikispecies|Larus argentatus}}
* [https://web.archive.org/web/20070311134118/http://www.vogelbescherming.nl/content.aspx?cid=354 De kolle bie de Nederlandse Veugelberschermienge]
* [https://web.archive.org/web/20070310131705/http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Larus+argentatus De kolle op SoortenBank.nl]
* [http://waarneming.nl/soort.php?id=205&wno_datum_van=&wno_datum_tm=&tab=kaart Kaerte mie waernemiengen in Nederland]
[[Categorie:Veugel]]