Nelson Mandela
.jpg)
Nelson Rolihlahla Mandela (18 juli 1918 - 5 december 2013), geboren as Rolihlahla Mandela, was een Zuud-Afrikaâns anti-aparteidstrijder en voormaelig president van Zuud-Afrika van 1994 tot an 1999. Um eeij de Nobelprijs gewonnen, omdat um 27 jaer lang vast zat in de gevangenis, om de zwarte inweuners te bevrieden en de apart'eid af te schaffen.
Jeugd
[bewerk | brontekst bewerken]Um werd geboren in Mvezo, en groeide op in Qunu, een klein durp ginder bie Mthatha in de Oost-Kaap. Als voornaem kreeg um de naem Rolihlahla, dat in de taal van de Xhosu 'de tak van een boom trekken' betekent en daar ook wel de betekenis 'lastpost' heeft. Um is een lid van de Ixhiba-stam, familie van de koninklijke familie Thembu, die toentertied heerste over de regio Transkei. Zijn vader was stamhoofd Gadla Henry Mphakanyiswa. Zijn moeder Nosekeni Fanny was echtgenote nummer drie van zijn vader. In totaal had zijn vader vier echtgenotes, bij wie hij vier zonen en negen dochters kreeg. Mandela's familie leverde vroeger adviseurs aan het hof van de koning. Zijn vader was een van hen.Mandela was het eerste lid uit de geschiedenisse van z'n familie dat naar school ging, iedereen op school kreeg van de lerares een Iengelse naem, en Rolihlahla kreeg de naem Nelson.
Vrie'eid voo iedereên
[bewerk | brontekst bewerken]In 1944 sloot um zich aan bie 't African National Congress (ANC) tegen de macht van de blanke etnische mindereid. Um werd advocaat en probeerde net as Ghandi geweldloos actie te voeren.
De acties van het ANC an gin effect en het ANC wier in 1960 verboden, dideur stichtte en leidde Mandela de militaire tak van 't ANC, Umkhonto we Sizwe.
Gevangenschap
[bewerk | brontekst bewerken]Nelson Mandela verbleef van 1964 tot 1982 in de gevangenis op Robbeneiland. De gevangenen op het eiland werden gedwongen tot arbeid in een plaatselijke kalkgroeve, als men zich wilde wassen moest dit gedaan worden met koud zeêwater. De cel van Mandela was slechts 2,4 bie 2,1 meter en slapen moest hij doen op een slaapmat.Tijdens z'n hevangenschap werd de situatie in Zuud-Afrika door verschillende wereldleiders besproke'n.Um werd een symbool van mensenrechten en kreeg wereldwijde bekendheid.
Anti-Westers?
[bewerk | brontekst bewerken]Mandela was tegen d'n NAVO-interventie die leidden toet d'n Kosovo-oôrlog in 1999. Um noemde 't 'n po'ing van machtige staeten om d'n 'ele waereld te beheêrsen. In 2003 sprak um zich uut tegen de plannen van de Vereênigde Staeten en 't Vereênigd Konienkriek om Irak binnen te vallen. Um omschreêf 't as 'n tragedie en um zei dat de Vereênigde Staeten meêr verschrikkelijk misdaeden ao begaon den welk aor land. Referend an 't an 't eind van de Twidde Waereldoôrlog werpen van atoômbommen op Japan. In 1999 besloôt Mandela om z'n eihe niet opnieuw verkiesbaer te stellen as president. Um werd opgevolgd door Mbeki.