Veenkolonie

Uut Wikipedia
Ermoe in de Drentse veenkolonies (1926).

Een veenkolonie is een nederzetting wa ontstaen is deurdat èrrebeiers nae een gebied trokken waara 'oôgveen wier afgegraeven voe de productie van turf. 't Oôsten en zujen van Drenthe bestaet vònaemelik uut veenkolonies. De landschappen daer bin vee joenger en zoô meugelik nog ingriepender veranderd. Vreuger waeren die gebieden zoô goed as onbeweund, moerasachteg en bedekt mee 'n dikke laeg veen. Vòraol vanaf de nieuwe tied begonne ze ier systemaotisch en op groôte schael turf te steken. D'n afgegraeve grond wier dan gebruukt vò landbouw, deêze grond was en is 'n stik rieker as in midden-Drente. De nederzettiengen in dit gebied bin nog stikke joenk en è aollemaele deuzichtege naemen die endege op bevobbild -veen (Hoogeveen), -beek (Schoonebeek), -mond (Exlooërmond), -kanaal etc., of bestae uut Nieuw mee 'n pleknaem (Nieuw Dordrecht). 't Zujen van de provincie wier as eerste ontgonne; in de negentiende eêuwe begon de eel groôtschaelege ontginnienge in de venen bie de Duutse grenze. De turfwinnienge, die tot diepe in de twintegste eêuwe dierde, gebeurde lengst kanaolen die d'r dan ok vee bin in Drenthe. Lengt die kanaolen ontstoeng ok de vò die streken zoô typische lintbebouwienge, mee lintdurpen, ge'uchten en buurten die-an d'r eige kilometers kunne uutstrekke. Sporaodisch is t'r wat oôgveen overgebleve: 't Bargerveen in 't zuudoôsten en 't Fochteloërveen op de grenze mee Friesland.