Vierde Iengels-Nederlandse Oôrlog

Uut Wikipedia
De zeeslag bie de Doggersbank, 5 auhustus 1781

De Vierde Iengels-Nederlandse Oôrlog was een oôrlog tussen Iengeland en Nederland, vanwege de Nederlandse steun an de Amerikaanse opstand. De Amerikaanders een beetje vóór dien tiid 't al moe geworre waere om onder de veugdië van de Iengelsen te staen en zich daervan losrokten, zoodat 'r 'n zwaeren orelog op volgde; want dat het Moederland, d.w.z. de Iengelsen, de'r dochter niet wilde loslaete. Wellington stong an 't hood van de Amerikaanders, in de lengelsen maekten de condiessie, dat niemend tussen beije zou komme om den eënen of den oaren te helpen. Dat gong an; maar die Hollanders binne altied grööte liefhebbers van de dubbeltjes - in wat deëze noe? Ze verkochte kruut in loöd in geweeren an de Noord Amerikaanders, in maekte daerdeur de Iengelsen zoö erg, dat die oak ons den örelog verklaerden. In daer hà-je de poppen an 't dansen. De schout bi nacht Zoutman hieuw nog wel zöwat de eëre op van de Ruyter in de Trompen - mar bi slot van rekening had 't ons veul geld gekost. In tegenstelling tot de eerste drie Iengels-Nederlandse Oorlogen was dit een aor soort oorlog. De eerste drieje draoiende om de hegonomie op de zeê, de lesten droog meer het karakter van een Iengelse strafexpedisie vanwege de Nederlandse steun an de opstandelingen in Noord-Amerika. De oorlog durende van 1780 toet an 1784.

Gevolgen[bewerk | brontekst bewerken]

De patriotten gavve de stadhouwer de schuld 'iervan. de prins wier geminnacht in verdronge - zoödat 'n in 1787 de wiik nam nae z'n buuteplaesse in Gelderland want hi was niet opgewasse tegen zooveul haet in geharewar. Mar ze'n vrouwe Wullemientje van Pruussen, de stadhouweresse docht er oâres over. Ze schreef daedelik 'n brief an der broer de Keuning van Pruussen, of die ze geen voldoening zou wille bezurge voor zoo'n mishandelienge? In dat Prusense bloed kwam boven; hi stierde daedelik 'n 20.000 man om de patriotten te regt te zetten. 't was gauw opgeruumd, in de prins weer in den Haag. In de patriotten giengen op den draf nae België in Frankriek, bie d'er broers troöst zoeke. 't volk begon vooreest in de steeën mit oranjevlaggen rond te loapen in de huzen van patriotten te plunderen, in dat gong nae de durpen over; o.a. oak in Oud Beijerlend, daerse vreëselik huusgehouwe haauwe, laeter oak naer Overflakkee. An d' eeste beurte lei Simon Post, 'n vreëdsaem koapman in winkelier te Dirksland, in dan den dominé Brinkman, allebeije bekend as vule keezen. Misschien, zei Meëster, hadde die mannen der eige wel 's te veul uutgelaete ten naedeele van de prins. Mar dat zouwe ze noe dan oak dier betaele; althans in den naevend begon 't gejoel van 't gespuus. 't Heële huus van Post wier uutgeplunderd in al de wienkelwaeren op straete gegoöid, de bedden opegesneë, in bi den domenè van 't zelfde; de vrouwe van Post mit dat kindje van 'n half jaer oud en oak dominé Brinkman waere deur goeie vrinden 's nachs geburge in mit den dag over Herken nae Zeêland gebrogt. In Simon Post is nooit meër in Flakkeë komme weunne, mar heit te Haerlem 'n zaedhandel begonne,

Bibliohrafie[bewerk | brontekst bewerken]

  • Hobson, Rolf and Tom Kristianson, eds (2004). Navies in Northern Waters. Portland, OR: Frank Cass
  • Israel, Jonathan (1995). The Dutch Republic: Its Rise, Greatness, and Fall, 1477–1806. Oxford: Clarendon Press.
  • Kumar, Ann (1997). The Familial State: Ruling Families And Merchant Capitalism In Early Modern Europe. Ithaca: Cornell University Press.
  • Moore, Bob, et al, eds (2003). Colonial Empires Compared: Britain and the Netherlands, 1750–1850. Aldershot: Ashgate.
  • Rodger, Nicholas (2006). The Command of the Ocean: A Naval History of Britain 1649-1815. Penguin Books.
  • Schama, Simon (2005). Patriots and Liberators: Revolution in the Netherlands 1780-1813. Harper Perennial.
  • Simms, Brendan (2008). Three Victories and a Defeat: The Rise and Fall of the First British Empire. Penguin Books.